Özet:
MADDE KULLANIM BOZUKLUĞUNDA BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI YAKLAŞIM
TEMELLİ PSİKOEĞİTİMİN BAĞIMLILIK PROFİLİ, ÖZ YETERLİLİK VE
BAĞIMLILIK SEYRİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ: RANDOMİZE
KONTROLLÜ DENEYSEL ÇALIŞMA
Kocairi C. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ruh Sağlığı
ve Hastalıkları Hemşireliği Programı, Doktora Tezi, Aydın, 2023.
Amaç: Bu araştırma, madde kullanım bozukluğu olan hastalara uygulanan bilişsel
davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitimin bağımlılık profili, öz yeterlilik ve bağımlılık
seyrine etkisini incelemek amacıyla yapılmıştır.
Gereç ve Yöntem: Araştırmada ön test-son test randomize kontrollü deneysel yöntem
kullanılmıştır. Araştırma İstanbul Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde Aralık
2022- Ocak 2023 tarihleri arasında alkol ve madde kullanım bozukluğu olan bireyler ile
yürütülmüştür. Araştırma örneklemine randomizasyon yöntemi ile belirlenen 50 (Deney:25
ve Kontrol:25) hasta alınmıştır. Veriler, Kişisel Bilgi Formu, Bağımlılık Profil İndeksi
Klinik Formu, Öz Yeterlilik Ölçeği ve Bağımlılık Seyir İndeksi kullanılarak toplanmıştır.
Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler ile Ki-Kare Testi, Fisher Ki-Kare Testi,
bağımsız iki örneklem t testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır.
Bulgular: Araştırmada deney grubu hastalarının son test bağımlılık seyri puan
ortalamalarının, kontrol grubu hastalarına göre istatistiksel olarak anlamlı derecede düşük
olduğu bulunmuştur (p=0.004). Deney grubu hastalarının son test öz yeterlilik puan
ortalamalarının, kontrol grubu hastalarına göre istatistiksel olarak anlamlı derecede yüksek
olduğu saptanmıştır (p=0.003). Deney ve kontrol gurubu hastalarının son test bağımlılık
profil indeksi puan ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunmamıştır (p=0.263).
Sonuç: Bu çalışmada madde kullanım bozukluğu olan hastalara verilen bilişsel davranışçı
yaklaşım temelli psikoeğitimin, hastaların öz yeterliliklerini artırdığı ve bağımlılık
seyirlerini azalttığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Madde kullanım bozukluğu olan hastaların
tedavisinin, bilişsel davranışçı yaklaşım temelli psikoeğitim ile desteklenmesi önerilmiştir.
